VASİYETNAME
Vasiyetname Üçe Ayrılır:
- Elyazılı Vasiyetname
- Resmi Vasiyetname
- Sözlü Vasiyetname
- EL YAZILI VASİYETNAME: Hiç bir makamın katılımı olmaksızın düzenlenen vasiyetnamedir. Tarih ve imza atılır. Tamamen el yazısıyla yazılmalıdır. Görme engellilerin bunu düzenlemesi mümkün değildir. Kullanılacak dil sınırlaması yoktur. Ölmüş diller dahi kullanılabilir (Sümerce, akadca..) Yabancı dille de yazılabilir. Yazanın el yazılı örnekleri ile dokuz adet kriter kapsamında adli
tıpta vasiyetnamenin kişiye ait olup olmadığı tespit edilir.
İki vasiyet varsa kural olarak ikinci vasiyetname baz alınır. Tamamlayıcı nitelikteyse ikisi de bazı alınabilir. Bu vasiyetnameyi kişi ciddi bir niyetle kaleme almış olmalıdır. Keza taslak ise bu da vasiyet olarak değerlendirilmez. Mutlaka tarihinin belirtilmesi gerekir bu kurucu unsurdur. Tarihin gerçek olması gerekir. 2025 yılına ait vasiyet yazılıp 2019’da kişi ölmüş ise bu geçersiz
sayılır.
Örneğin : 2011’de Ali ile evli olan Berna evini eşine bıraktığını vasiyetnamede düzenliyor. 2013’te boşanıyor 2015’te Berna Veli ile evleniyor. 2017’de Berna ölüyor. Vasiyette irade beyanında bakacağımız için evi yasa gereği Ali alamaz
ama Veli de vasiyette hak iddia edemez.
Örneğin: Kişi vasiyetini her gün birer sayfa olacak şekilde yazıyor. Birinci ve ikinci gün yazıyor, üçüncü gün akıl hastası oluyor. Birinci ve ikinci sayfa geçerli kabul edilir. (sayfaların altında imzası olmalı) Üçüncü sayfa kabul edilmez,
Diğer kurucu unsur imzanın vasiyeti kapsayacak şekilde vasiyetname kapsamında atılmasıdır. A4 kağıdında her kağıt parçasına imza atılması gerekir. İmza yoksa ve tarihte yoksa bu geçersizdir. El yazılı vasiyetname de elektronik imza olmaz.
Vasiyetin altına ‘Sevgili babanız..’ yazılsa da bu imza olarak kabul edilir. İmza kural olarak tüm metni kapsayacak şekilde olmalıdır. Vasiyetin ortasına atılırsa kalan yerler kapsamda çıkarılabilir bu yüzden imza alt kısma atılmalıdır. Notere, memura
vasiyetname bırakılabilir. Sulh hakimine de vasiyetname bırakılabilir. Vasiyetnamenin bir makama tevdi edilmesi kurucu unsur değildir. Sadece işi kolaylaştırır. - RESMİ VASİYETNAME: İki şekildedir
- Okuma yazma bilen için düzenlenen resmi vasiyetname.
- Okuma yazma bilmeyen için düzenlenen resmi vasiyetname.
Resmi vasiyetname: Miras bırakacak olan kişi resmi memur, sulh hukuk hakimi, noter ya da bu işi yapmakla yetkili kimselere bunu tevdi eder.
Okuma yazma bilenlerin vasiyetnamesi : Kişi yazılı-sözlü olarak hakim, noter, yetkili memurun önüne giderek son arzusunu beyan eder. Bu kişiler bir vasiyetname düzenler ve bunu okuma yazma bilen miras bırakacak kişiye verirler. Bu kişi üstten
aşağı vasiyetnameyi okur ve son arzusuna uygun olup olmadığını değerlendirir, onay verirse altına ıslak imza atar. Ardından noter de altına ıslak imza atar ve vasiyetname ortaya çıkar. Ardından ikinci safhada tanıklar huzura çağırılır ve vasiyete üç şerh
düşerler. - Düzenlenen vasiyetnamenin noter tarafından basitçe verildiği ve vasiyetçinin bunu yukarıdan aşağıya okuduğu Vasiyetçinin okuduğu vasiyetnamenin son arzusuna uygun olduğunu beyan ettiğini Vasiyetçinin vasiyetname yapmaya ehil görüldüğünü
İfade ederler. Yasaya göre bu şerhleri tanıklar yazıyor ama bu matbu bir müdürdür artık. Tanıklar şu an yazılı maddelere sadece imza atıyor. Bu üç madde olmazsa, eksikse vasiyetname düzenlenmemiş oluyor. Bu işlemler, işlemde birlik ilkesi gereği
kesintisizdir. Burada tanıklar, okuma yazma bilenlerin vasiyetnamesinde, ikinci aşamada olaya girdiği için tanıkların vasiyetten haberdar olmaması sağlanabiliyor. Mahremiyet korunuyor. Okuma yazma bilmeyenlerin vasiyetnamesi : İki tanığın huzurunda vasiyetname memur tarafından miras bırakana okunur. Miras bırakan bunun son arzusuna uygun olduğunu beyan eder. - Tanıklar miras bırakanın beyanının kendi önlerinde yapıldığını, onun tasarrufa ehil olduğunu,
- Miras bırakanın beyanına göre düzenlenen vasiyetnamenin memur tarafından miras bırakana okunduğunu,
- Onun vasiyetnamenin son arzularını içerdiğini beyan ettiğini vasiyetnameye şerh düşer, bu da matbu olabilir. Görme engelliler açısından da mümkündür. Burada mahremiyet yoktur. Vasiyet tanıkların önünde okunur. 3 şerhinde bulunması lazım yoksa kurucu unsur eksik olduğu için iptal edilir.
- SÖZLÜ VASİYETNAME :
- Düzenlemenin ilk şartı resmi ve el yazılı vasiyetname yapabilme imkanı olmamasıdır. Eğer bu koşullar varsa, sözlü vasiyetname hükümsüzdür.
- Sözlü vasiyetname yapılırken olağanüstü bir durum içerisinde olunmalıdır. Yakın ölüm tehlikesi, ulaşımın kesilmesi, savaş… gibi durumlar. Kişi el yazılı veya resmi vasiyetname düzenleme imkanına kavuştuğunda sözlü vasiyetname bir ay içerisinde
geçersiz hale gelir.
Sözlü Vasiyetnamenin Şekli : - Miras bırakanın yapması gerekenler: Miras bırakan son arzularını belirten beyanı iki tanığa bildirecektir. Tanıklar Türk medeni kanunu madde 536’daki kişiler kapsamındadır. Tek fark sözlü vasiyetnamede tanıklar okur yazar olmayabilirler. Resmi vasiyetname de tanıklar işleme kısmen katılıyorlardı. Burada vasiyetnameyi neredeyse kaleme alan tanıklardır. Yıl, ay, gün
belirtilerek yazılır ve imzayı altına almakla yükümlüdürler ve vasiyetnameyi hakime bildirirler. Veya doğrudan iki tanık Sulh hukuk veya asliye hukuk hakimliğine başvurup vasiyeti tutanağa geçirebilirler. (Maksimum üç gün içinde olmalı Yargıtay uygulamasına göre.) - Eğer tutanağı kendileri düzenlemişse bir hafta içinde sulh hukuk veya asliye hukuk hakimliğine giderek tutanağı mahkemeye tevdi etmeleri gerekir. İki tanığın beyanı da örtüşmelidir. Miras bırakanın vasiyeti alındıktan sonra tutanağa geçirilmeden tanıklardan biri ölürse vasiyetname ortaya çıkmaz. Süreler uygulamaya göre belirtilmiştir, kanunda yer almaz. (Türk medeni
kanunu madde 540)
BELGELEME:
Madde 540: Mirasbırakan tarafından görevlendirilen tanıklardan biri, kendilerine beyan edilen son arzuları, yer, yıl, ay ve günü de belirterek hemen yazar, bu belgeyi imzalar ve diğer tanığa imzalatır. Yazılan belgeyi ikisi birlikte vakit geçirmeksizin bir sulh veya asliye mahkemesine verirler ve miras bırakanı vasiyetname yapmaya ehil gördüklerini, onun son arzularını olağanüstü durum
içinde kendilerine anlattığını hakime beyan ederler. Tanıklar, daha önce bir belge düzenlemek yerine, vakit geçirmeksizin mahkemeye başvurup yukarıdaki hususları beyan ederek miras bırakanın son arzularını bir tutanağa geçirtebilirler.
Sözlü vasiyet yoluna başvuran kimse askerlik hizmetinde bulunuyorsa, teğmen veya daha yüksek rütbeli bir subay; Ülke sınırları dışında seyreden bir ulaşım aracında bulunuyorsa, o aracın sorumlu yöneticisi; sağlık kurumlarında tedavi
edilmekteyse, sağlık kurumunun en yetkili yöneticisi hakim yerine geçer. - Burada tanıklar şerhi olağanüstü durumda son arzusunu beyan ettiğini ve miras bırakanın vasiyetname yapmaya ehil görüldüğünü beyan ederler.
Tanıklar vasiyetnameyi bildirmekle yükümlüdür aksi halde tanıklara karşı mirasçı tazminat davası açabilir. Bu vekilin özen yükümlülüğüdür.
VASİYETNAMEDEN DÖNME VEYA VASİYETNAMENİN YOK EDİLMESİ VASİYETNAMENİN BOZULMASI:
Vasiyetnameden Dönme: Açık, kapalı veya yok etme şeklinde olabilir. Kişinin dönme hakkı kişiye sıkı sıkıya bağlıdır. Dönme hakkından feragat şeklinde beyan bu yüzden geçersizdir.
Kapalı Dönme: ‘Arabamı eşime bırakıyorum’ diyor, ikinci vasiyetnamede ‘Arabamı çocuğuma bırakıyorum’ diyor. Yani önceki tarihli vasiyetname kapalı olarak ortadan kalkıyor.
Yok Etme: Yırtma, yakma gibi durumlar. Vasiyetnameden dönmeyi, vasiyeti düzenleyen kişinin yapması gerekir. Başkası yok ederse vasiyetten dönülmüş olmaz ama bunun ortaya çıkarılması gerekir. Üçüncü kişi vasiyetnameyi bulup üstünü çizdiyse bu da dönme kapsamına girmez. Üçüncü kişi vasiyetnameyi yok ederse bu vasiyetnamede lehtar olan, zararı üçüncü kişiden talep edebilir. Bu haksız fiil niteliğindedir, tanıkla ispat edilebilir.
Açıkça Dönme: 1.10.19’da vasiyetname düzenlendi. 2.10.19’da tekrar düzenlendi.
Burada açıkça dönülmüştür. Resmi vasiyetnameden dönebilir. Çünkü kişinin son arzusunu yaşatmak adına. Kişi dönmeden de dönebilir.
Örneğin, arabayı eşine bırakıyor birinci vasiyetname de. İkinci vasiyetnamede arabayı çocuğuna bırakıyor. Üçüncü vasiyetnamede çocuğuna bırakmaktan vazgeçip tekrar eşine bıraktığını düzenliyor. Bu mümkündür.
Kapalı Dönme: (TMK 544)
Madde 544: Miras bırakan, önceki vasiyetnamesini ortadan kaldırmaksızın yeni bir vasiyetname yaparsa, kuşkuya yer bırakmayacak surette önceki vasiyetnameyi tamamlamadıkça, sonraki vasiyetname onun yerini alır.
Belirli mal bırakma vasiyeti de, vasiyetnamede aksi belirtilmedikçe, mirasbırakanın sonradan o mal üzerinde bu vasiyetle bağdaşmayan başka bir tasarrufta bulunmasıyla ortadan kalkar. Sonraki tarihli vasiyetname ile ilk vasiyetnameden kuşku bırakmayacak şekilde dönülebilir. Birinci vasiyetname de arabayı eşime bırakıyorum diyor. İkinci bir vasiyetname düzenliyor ve arabayı çocuğuma bırakıyorum diyor. Eşine bırakmaktan dönmüştür sonraki vasiyetname ile. Sonraki vasiyetname öncekini tamamlayıcı veya yorumlayıcı nitelikte olmamalıdır. Kişi sağlar arası tasarruflarla da ölüme bağlı tasarruftan dönebilir.
Örneğin vasiyette miras bırakacağı arabayı, sağlığında satmış olabilir. - Eğer bir vasiyetname bırakmak istiyorsanız ve bunun sizin vefatınızdan sonra bozulmasını istiyorsanız bunun tek yolu vardır o da avukat yardımı ile vasiyetname düzenlenmesidir. Aksi takdirde googledan veya noterden hazırdan yazılan veya tarafın kendi kendine yapmış olduğu bir yazılı belge vasiyetname niteliğinde olmamaktadır ve daha sonra yargı kararı ile bozulmaktadır. Gerek vasiyetname hazırlanması gerekse vasiyetnameye bağlı miras davalarında ekibimizle birlikte aklınıza takılan hususlarda hukuki danışmanlık alabilirsiniz.